Dù có muốn hay không thì việc đầu tiên trước khi muốn tìm hiểu sâu hơn về thị trường Forex hay thị trường chứng khoán là phải nắm được các kỹ thuật và nguyên lý cơ bản. Một trong những nền tảng đó là lý thuyết Dow. Đây là lý thuyết đã được ra đời cả trăm năm nhưng vẫn tồn tại và phản ánh rất chính xác những gì xảy ra hiện nay.
1. Khái niệm về lý thuyết Dow
Lý thuyết Dow là một dạng lý thuyết trong kỹ thuật phân tích thị trường đầu tư. Lý thuyết này sẽ thể hiện sự biến động về giá của thị trường từ nền tảng cơ bản. Dựa vào lý thuyết này, các nhà đầu tư sẽ có cái nhìn chính xác hơn về xu hướng giá của thị trường.
Thị trường rõ nhất mà lý thuyết này sử dụng là thị trường chứng khoán. Tuy nhiên, hiện nay, người ta cũng sử dụng nó trong thị trường Forex hay thị trường tài chính nói chung.
Cha đẻ của lý thuyết Dow là ông Charles H.Dow, người đầu tiên nghiên cứu và cho ra đời lý thuyết mang tên mình. Tuy nhiên, ông lại ra đi khá sớm mà không để lại nhiều công trình lý thuyết cho nhân loại về sau.
Điều tâm đắc nhất trong lý thuyết của ông chính là quan điểm về tình hình thị trường chứng khoán. Ông nhận định rằng, qua bức tranh về thị trường chứng khoán ta có thể nhìn thấy được nền kinh tế của một đất nước. Bởi nó phản ánh một cách đầy đủ và rõ nét. Và cho đến thời điểm hiện tại, quan điểm này của ông vẫn khá chính xác. Qua thị trường chứng khoán, ta có thể nhìn thấy được tình hình kinh tế của một quốc gia có bất ổn hay không, thị trường có phát triển, các doanh nghiệp đang dịch chuyển sang xu hướng nào?
Quan điểm của ông cũng nêu khá rõ, cách mà thị trường chứng khoán phản ứng với các tác động sẽ thể hiện phần nào tình hình của nó. Các nhà đầu tư sẽ dựa vào đây để phân tích và thu được một khoản lợi nhuận nào đó. Tất nhiên, ở thời điểm hiện tại, với nhiều công trình nghiên cứu khác nhau thì ta cho đây là một điều hiển nhiên và dễ hiểu. Tuy nhiên, ở thời đại của ông, từ cuối những năm 1890s và đầu năm 1900 thì đây thực sự là một công trình vĩ đại. Khái niệm thị trường chứng khoán ở thời điểm đó còn rất mới lạ, đặc biệt là với các thị tường còn non trẻ như Việt Nam.
2. Lý thuyết Dow có những nguyên lý nào?
Điều mà cho đến thời điểm hiện tại người ta vẫn tâm đắc nhất với lý thuyết Dow đó là các nguyên lý ở trong đó. Nó hiện đại và có tính ứng dụng cao, chính xác cho đến tận bây giờ.
Cụ thể, lý thuyết đã thể hiện 6 nguyên lý sau:
2.1 Nguyên lý 1: Tất cả đều được phản ánh qua thị trường
Khi đọc nguyên lý này, ta dễ dàng nhận ra được H. Dow đã tinh tế thế nào. Ông đã nế chính xác các đặc trưng của thị trường chứng khoán. Thông qua giá của cổ phiếu, chỉ số trong thị trường, tất cả đều phải chịu sự tác động từ thị trường. Thị trường có biến động dù chủ quan hay khách quan thì giá cũng có sự thay đổi từ đó. Khi giá thay đổi thì chỉ số phản ánh cũng thay đổi.
Hơn nữa, lại không đơn thuần phản ánh ở hiện tại hay tương lai mà còn liên quan cả ở trong quá khứ. Bên cạnh đó, các yếu tố khác như tâm lý của nhà đầu tư, lạm phát, lãi suất của ngân hàng, tín dụng cũng được nêu trong nguyên lý của ông.
Tuy nhiên, nguyên lý 1 trong lý thuyết Dow vẫn còn điểm hạn chế. Ở thời điểm đó, ông đã loại bỏ đi các nguyên nhân, rủi ro có thể ảnh hưởng đến thị trường như thiên tai, ảnh hưởng của các tác động bên ngoài dù là khách quan hay chủ quan. Nhưng trên thực tế, ta có thể nhận thấy một điều là các rủi ro này có sức ảnh hưởng khá lớn đến thị trường.
Đơn cử như chiến tranh của một đất nước, nó sẽ làm cho tình hình kinh tế chính trị và cả xã hội bất ổn. Từ đây, kinh tế chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng thì thị trường chứng khoán cũng không thể nằm ngoài. Hay rõ nhất chính là ví dụ về tình hình dịch bệnh trong hai năm vừa qua. Tác hại mà nó gây ra cho nền kinh tế là lớn như thế nào thì chắc chắn ai cũng đã hiểu.
2.2 Thị trường được chia thành ba xu thế khác nhau
Ở trong lý thuyết Dow, ông đã chia thị trường ra thành ba xu thế khác nhau.
+Xu thế 1: Xu thế 1 là xu thế chính trong ba xu thế của ông. Thời gian diễn ra xu thế này thường rơi vào khoảng một đến vài năm. Với thời gian này, các nhà đầu tư có thể xác định nó là xu thế trung hạn để xây dựng các chiến lược cho mình.
Đặc trưng trong xu thế này là thể hiện khá rõ cả hai nhóm xu hướng tăng hoặc giảm. Chúng song hành và luôn kìm hãm sự cái còn lại. Một trong những chiến lược mà các đầu tư nhiều kinh nghiệm đã nói rằng, bạn nên mua sớm, càng sớm càng tốt.
+Xu thế cấp 2: Xu thế này là xu thế phụ của cấp 1. Nó sẽ xảy ra theo chiều hướng ngược lại. Nếu xu thế một tăng thì thì xu thế cấp 2 sẽ giảm. Thời gian diễn ra xu thế phụ này khá ngắn, chỉ từ 3 tuần – 3 tháng. Có thể gọi là trung hạn.
+Xu thế cấp 3: Hay còn gọi là xu thế nhỏ. Đây là xu thế ngắn hạn, thời gian kéo dài dưới 3 tuần. Khi thị trường rơi vào xu thế này, nhà đầu tư cần đưa ra các quyết định một cách nhanh chóng để không bỏ lỡ các cơ hội.
2.3 Nguyên lý số 3: Xu thế chính có 3 giai đoạn khác nhau
Lý thuyết Dow đã đề cập khá rõ rằng ở trong xu thế chính là xu thế cấp 1 sẽ chia ra thành 3 giai đoạn khác nhau.
Các giai đoạn này sẽ phụ thuộc vào xu hướng giá của thị trường ở thời điểm đó.
-Xu hướng giá tăng: Nếu thị trường đang rơi vào xu hướng giá tăng này thì sẽ có các giai đoạn là giai đoạn tích lũy, giai đoạn bùng nổ rồi đến giai đoạn quá độ.
-Xu hướng giá giảm: Ngược lại, nếu thị trường đang nằm trong xu hướng giá giảm thì các giai đoạn lần lượt là: phân phối đến tuyệt vọng rồi đến sụp đổ hoàn toàn.
2.4 Nguyên lý 4: Sự xác nhận lẫn nhau giữa các chỉ số bình quân
2.5 Nguyên lý 5: Xác định xu hướng thị trường qua khối lượng giao dịch
Khi nhìn vào khối lượng giao dịch đang diễn ra trên thị trường, nhà đầu tư có thể dự đoán được xu hướng của thị trường. Theo như lý thuyết Dow, nó chỉ ra rằng, khi khối lượng giao dịch tăng, điều đó cho thấy thị trường đang có xu hướng tăng và ngược lại. Khối lượng giao dịch bị đảo chiều, giá giảm cũng tác động kéo theo giá thị trường giảm xuống. Một căn cứ khá hay để các nhà đầu tư có thể dựa vào đây để phán đoán.
2.6 Nguyên lý 6: Chỉ khí có sự đảo chiều rõ ràng thì xu hướng chính mới chấm dứt
Nguyên lý 6 trong lý thuyết Dow đã giải thích rằng, chỉ đến khi nào xảy ra sự đảo chiều của thị trường thì xu hướng đó mới chấm dứt. Và nó phải có sự đảo chiều thật sự rõ ràng. Nếu không, xu hướng chính vẫn có hiệu lực. Nhà đầu tư không nên vội vàng đưa ra các quyết định hay thực hiện các giao dịch ở thời điểm này.
Tổng kết
Mặc dù lý thuyết Dow đã ra đời từ rất lâu, nhưng cho đến thời điểm hiện tại, các nguyên lý của nó vẫn luôn đúng với thị trường. Nhà đầu tư trước khi tham gia vào thị trường chứng khoán nói riêng hay thị trường tài chính nói chung thì cần phải nắm rõ lý thuyết Dow. Đây sẽ là kỹ thuật phân tích thị trường cực kỳ hiệu quả.
