Hiện nay có 3 cách tính GDP nhanh nhất và đem lại hiệu quả cao được ứng dụng rộng rãi, đó là: phương pháp sản xuất, phương pháp sử dụng cuối cùng và phương pháp thu nhập. Mỗi phương pháp có một cách tính GDP khác nhau, song lại trả về một kết quả giống nhau. Vậy công thức tính GDP của ba phương pháp này là gì? Có những kiến thức bổ ích nào xoay quanh thuật ngữ GDP? Câu trả lời sẽ được làm rõ trong bài viết dưới đây của chúng tôi, đừng bỏ lỡ!
1. GDP là gì?
GDP là từ viết tắt của cụm từ Gross Domestic Product – tổng sản phẩm quốc nội hay tổng sản phẩm nội địa. Nói rõ hơn, GDP chính là tổng giá trị thị trường của tất cả hàng hóa, dịch vụ cuối cùng được sản xuất ra trong phạm vi lãnh thổ quốc gia trong một khoảng thời gian nhất định.
2. Những thuật ngữ liên quan đến GDP
2.1 GDP bình quân đầu người
GDP là chỉ sô giúp thể hiện tổng giá trị thị trường của hàng hóa, dịch vụ được sản xuất ra trên tổng số dân số sinh sống và làm việc của một vùng lãnh thổ tại thời điểm nhất định.
GDP chỉ là một chỉ số tổng. Một quốc gia có chỉ số GDP cao chưa chắc là một đất nước có mức sống cao nhất. Nhưng, GDP bình quân đầu người có thể phản ánh gần như chính xác thu nhập kinh tế cũng như đời sống của người dân của một đất nước.
Cách tính GDP bình quân đầu người của một quốc gia = Tổng GDP/dân số (Lưu ý: Thống nhất thời điểm chọn giá trị GDP và dân số).
2.2 GDP danh nghĩa
GDP danh nghĩa được các nhà chuyên gia kinh tế dùng để làm cơ sở tham chiếu, so sánh nhằm đo lường mức GDP lạm phát qua mỗi năm. GDP danh nghĩa (Nominal Gross Domestic Product) là tổng giá trị GDP tính theo giá thị trường hiện tại. Nói rõ hơn, khi hàng hóa, dịch vụ được tính theo công thức GDP danh nghĩa sẽ phải quy chiếu theo mức giá cụ thể của năm chọn tính. Điều này làm cho giá trị GDP theo từng năm thay đổi, thể hiện sự tăng/giảm về giá thành hàng hóa, dịch vụ.
2.3 GDP thực tế
GDP thực tế, GDP danh nghĩa và chỉ số lạm phát kinh tế qua các năm có mối quan hệ khăng khít, qua lại lẫn nhau. GDP thực tế là giá trị tổng sản phẩm quốc nội sau khi đã điều chỉnh lạm phát. Cách tính GDP thực tế = GDP danh nghĩa/Hệ số lạm phát.
- Nếu lạm phát dương, chỉ số GDP thực tế sẽ thấp hơn chỉ số GDP danh nghĩa.
- Nếu lạm phát âm, chỉ số GDP thực tế sẽ cao hơn GDP danh nghĩa. Nếu không điều chỉnh lạm phát, hệ số lạm phát dương tăng sẽ làm cho GDP danh nghĩa tăng lên đáng kể.
2.4 GDP xanh
GDP là một khái niệm trừu tượng và có rất nhiều cách thức giải nghĩa khác nhau. Chỉ số này được đỉnh nghĩa là số GDP còn lại sau khi đã trừ đi những khoản chi phí để phục hồi, bảo vệ môi trường do quá trình khai thác và phát triển kinh tế, dịch vụ gây ra. Cách tính GDP xanh = GDP – chi phí phục hồi cho môi trường.
3. Các cách tính GDP nhanh nhất, hiệu quả nhất
Có nhiều cách tính GDP khác nhau. Tùy theo từng góc độ nhìn nhận nền kinh tế mà các chuyên gia sử dụng các phương pháp tính GDP khác nhau. Nhưng tất cả đều trả về cùng một kết quả. Cụ thể, có 3 phương pháp tính GDP sau đây:
3.1 Tính GDP theo phương pháp sản xuất
Phương pháp này còn có tên gọi khác là phương pháp giá trị gia tăng. Nghĩa là GDP dưới góc độ sản xuất là tổng giá trị hàng hóa, dịch vụ theo giá trị gia tăng của nền kinh tế trong một thời gian nhất định.
Cách tính GDP như sau:
- GDP = Giá trị gia tăng + Thuế nhập khẩu
- GDP = (Giá trị sản xuất – Phí trung gian) + Thuế nhập khẩu
Giá trị gia tăng ở đây có thể là thu nhập của người sản xuất, bảo hiểm, thuế sản xuất, giá trị thặng dư, v.v.
3.2 Tính GDP theo phương pháp sử dụng cuối cùng (tính tổng chi tiêu)
Dưới góc độ của mức độ chi tiêu hay tiêu dùng, GDP được tính bằng tổng số tiền mà hộ gia đình dùng để mua sắm sử dụng dịch vụ, tiêu dùng cuối cùng của một quốc gia.
Cách tính GDP theo phương pháp cuối cùng này như sau:
GDP = C + G + I + NX
Trong đó:
- C là tổng chi tiêu của gia đình dùng để mua sắm hàng hóa, sử dụng dịch vụ.
- G là tổng chi tiêu của chính phủ, bao gồm mức phí để phát triển các ngành giáo dục, y tế, giao thông, an ninh, v.v.
- I là tiêu dùng của các nhà đầu tư, doanh nghiệp cho việc tạo mới, tân trang trang thiết bị máy móc, hệ thống vận hành, nhà xưởng, v.v.
- NX là từ viết tắt của cụm từ cán cân thương mại, là “xuất khẩu ròng” của nền kinh tế của mỗi quốc gia.
Phương pháp tính tổng chi tiêu là cách tính đơn giản, mang lại kết quả nhanh và có độ chính xác cao nhất hiện nay. Đó cũng là lý do khiến các chuyên gia kinh tế thường chọn phương pháp này làm cách tính GDP của một quốc gia.
3.3 Tính GDP theo phương pháp thu nhập
Từ góc độ của thu nhập, GDP của một vùng lãnh thổ bao gồm: tiền lương, tiền thuế, tiền lãi, giá trị thặng dư, khấu hao tài sản trong nền kinh tế nội địa. Cách tính GDP của phương pháp này cụ thể là:
GDP = W + R + I + Pr + Ti + De
Trong đó:
- W: tiền lương
- R: tiền thuê
- I: tiền lãi
- Pr: lợi nhuận
- Ti: thuế gián thu ròng
- De: hao mòn tài sản cố định
4. Lưu ý khi tính GDP
- Có 3 cách tính GDP khác nhau nhưng nó phản ánh cùng 1 kết quả về GDP của một quốc gia.
- Chỉ số GDP chỉ bao gồm giá trị những hàng hóa và sản phẩm cuối cùng, không chứa giá trị trung gian.
- GDP chỉ chứa các sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ trong một thời gian nhất định ở hiện tại, không chứa các giá trị hàng hóa, dịch vụ xuất hiện trong quá khứ.
- Phạm vi các hình thức kinh doanh ảnh hưởng đến giá trị GDP của một quốc gia/vùng lãnh thổ bao gồm: hộ gia đình, cá nhân, doanh nghiệp, tổ chức.
- Thời gian hạn định dùng để làm cách tính GDP thường là sau 1 quý hay sau 1 năm.
- Sản phẩm của hàng hóa, dịch vụ được chọn để tính GDP là: sản phẩm hữu hình (máy móc, xe hơi, quần áo, mỹ phẩm, v.v.) và dịch vụ vô tình (cắt tóc, khám bệnh, dịch vụ thợ sửa chữa, v.v.). Đồng thời, các sản phẩm không được tính trong GDP của một quốc gia bao gồm các sản phẩm trong ngành kinh tế ngầm (dược phẩm bất hợp pháp, sản phẩm lậu, v.v.)
5. Ý nghĩa của chỉ số GDP
GDP là một trong những chỉ số không thể thiếu để đánh giá mức độ phát triển kinh tế của một đất nước. Chỉ số này được các chuyên gia sử dụng và khai thác triệt để nhằm phục vụ nhu cầu nghiên cứu, phán đoán, đánh giá kinh tế, đồng thời là cơ sở để tìm ra hướng giải quyết trong tương lai, nhằm phát triển đất nước.
Mỗi chỉ số GDP bình quân đầu người, GDP xanh, GDP danh nghĩa, GDP thực mà có thể biết được sự biến thiên về giá hàng hóa sản phẩm theo các năm, trị giá lạm phát, mức GDP sau khi khấu hao phí bảo trì môi trường, v.v. Từ đó, có hướng đầu tư, phát triển kinh tế trong tương lai.
Sự biến động về chỉ số GDP theo các năm cũng tác động nhất định đến nền kinh tế trong nước. Ví dụ khi xảy ra các vấn đề lạm phát, thất nghiệp, đồng tiền mất giá, v.v không chỉ khiến tình hình kinh tế bị suy thoái mà ảnh hưởng đến đời sống của người dân.
Ngoài ra, nhờ có GDP, bạn có thể biết được đời sống người dân của quốc gia đó như thế nào: thu nhập ròng bao nhiêu, mức sống ra sao, sự giàu có của quốc gia đó đến mức nào, v.v.
Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích tuyệt vời mà GDP mang lại thì chỉ số này còn nhiều bất cập như:
- Chưa phản ánh đầy đủ các hoạt động sản xuất tự cung, tự cấp.
- Không kiểm soát hết được các hoạt động kinh tế, dịch vụ ở chợ đen, hoạt động tình nguyện, hộ gia đình, v.v.
- Qua GDP không thể bao quát được tình hình phát triển của một quốc gia bởi chỉ số này chỉ thể hiện sản lượng vật chất có thể đong đếm, v.v.
6. Kết
Trên đây là những thông tin cần thiết về chỉ số GDP và cách tính GDP theo 3 phương pháp hiệu quả nhất hiện nay. Hy vọng qua bài viết, các bạn sẽ có cái nhìn chính xác về chỉ số GDP cũng như có thể tính được chỉ số này qua các cách tính khác nhau.
Tổng hợp: toptradingforex.com
