Ngân hàng thương mại đã ra đời và phát triển qua hàng trăm năm cùng với quá trình hình thành của kinh tế hàng hóa. Hệ thống này đã có rất nhiều tác động vô cùng quan trọng đến kinh tế hàng hóa, và ngược lại. Chức năng của ngân hàng thương mại rất đa dạng, phải kể đến như trung gian tín dụng, trung gian thanh toán hay tạo tiền. Chức năng tạo tiền của ngân hàng thương mại sẽ được chúng tôi cùng mọi người phân tích và tìm hiểu kĩ tại bài viết này. Hãy theo dõi!
Khái niệm của ngân hàng thương mại
Để có thể hiểu rõ được chức năng tạo tiền của ngân hàng thương mại thì mọi người cần phải nắm bắt được khái niệm của ngân hàng thương mại là gì, bản chất của chúng ra sao trên thị trường. Ngân hàng thương mại là một dạng định chế trong lĩnh vực tài chính trung gian, tổ chức này có một vị trí vô cùng quan trọng đối với nền kinh tế của thị trường.
Tại Việt Nam, tổ chức này được hiểu như là một tổ chức dùng để kinh doanh tiền tệ, trong đó hoạt động thường xuyên và chính yếu là việc nhận tiền gửi từ khách hàng cùng với trách nhiệm hoàn trả lại. Đồng thời dùng số tiền này để tiến hành cho vay, thực hiện những dạng nghiệp vụ chiết khấu hay là làm kênh thanh toán. Ngân hàng thương mại khác với những tổ chức tín dụng phi ngân hàng giữa việc nhận và không nhận tiền gửi, cung cấp và không cung cấp những loại dịch vụ cho quá trình thanh toán.
Về bản chất thì tổ chức này chính là một doanh nghiệp được tiến hành hoạt động kinh doanh với mục tiêu là tối đa lợi nhuận. Tuy nhiên khác với các dạng doanh nghiệp khác như ngành công nghiệp, sản xuất, thương nghiệp,… tổ chức này chủ yếu kinh doanh tiền tệ, những loại dịch vụ cùng tín dụng ngân hàng.
Khái niệm tạo tiền là gì?
Định nghĩa
Trước khi đi tìm hiểu chi tiết về chức năng tạo tiền của ngân hàng, chúng tôi sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ về khái niệm của tạo tiền để có cái nhìn tổng quan nhất về chức năng của chúng. Tạo tiền tên đầy đủ trong tiếng Anh chính là Money Creation. Đây là một quá trình khiến cho cung tiền tệ của bất kỳ đất nước hay là khu vực kinh tế nào đó gia tăng. Mọi người thông thường nhắc đến những chức năng của tạo tiền đối với những ngân hàng thương mại chủ yếu.
Cơ sở của tạo tiền
Khi hệ thống của ngân hàng hai cấp được xây dựng, những ngân hàng lúc này sẽ không hoạt động một cách riêng rẻ mà sẽ theo một hệ thống bài bản. Tại đó, các ngân hàng trung ương sẽ giữ vị trí độc quyền phát hành ra các giấy bạc ngân hàng với chức năng ngân hàng của những ngân hàng. Những ngân hàng thương mại chủ yếu kinh doanh tiền tệ đối với các mối liên kết giao dịch của cá nhân hay là doanh nghiệp. Những chức năng trung gian trong tín dụng hay là thanh toán sẽ giúp cho ngân hàng thương mại có thể tạo nên những khoản tiền gửi thanh toán.
Dựa vào các chức năng trung gian trong tín dụng, lúc này ngân hàng dùng các số vốn đã huy động để dùng cho vay. Số tiền cho vay lúc này sẽ được những khách hàng dùng để tiến hành thanh toán cho các khách hàng khác tại ngân hàng khác, từ đó tạo nên chức năng tạo tiền của ngân hàng. Chỉ với một số tiền ban đầu, dựa vào hình thức cho vay bởi chuyển khoản chung hệ thống, số tiền trên đã có thể tăng lên bao nhiêu lần khi so với số lượng tiền được gửi vào ban đầu.
Việc mở rộng tiền gửi chính là tính năng sẵn có của hệ thống này, đi kèm với các hoạt động thanh toán và tín dụng. Hay nói dễ hiểu, khi những ngân hàng tiến hành cung ứng tín dụng bởi hình thức chuyển khoản là đã tạo tiền và đồng thời tăng lượng tiền đã được cung ứng. Lúc thu nợ thì lượng tiền trên khi cung ứng cũng sẽ giảm xuống. Do đó, số lượng tiền được giao dịch lúc này không chỉ riêng tiền giấy bạc phát hành của ngân hàng trung ương mà còn là tiền ghi sổ bởi những ngân hàng thương mại tạo nên.
Ý nghĩa của hình thức tạo tiền
Khối lượng tiền mà những ngân hàng thương mại đã tạo nên có một ý nghĩa vô cùng to lớn. Việc này tạo nên các điều kiện rất thuận lợi đối với quá trình phát triển sản xuất và kinh doanh, từ đó có thể đáp ứng được mọi nhu cầu dùng tiền của con người trong xã hội.
Quá trình tạo nên tiền chuyển khoản dùng thay thế cho các loại tiền mặt chính là một dạng sáng kiến quan trọng thứ hai đối với lịch sử hoạt động của ngân hàng. Chính dựa vào các cách thức tạo tiền trên đã có thể tiết kiệm đáng kể chi phí lưu thông, đồng thời ngân hàng trở thành trung tâm đối với mọi hoạt động của kinh tế và xã hội.
Chi tiết chức năng tạo tiền của ngân hàng thương mại
Khởi nguồn từ tính năng là trung gian trong tín dụng cũng như thanh toán, ngân hàng thương mại vừa là kênh nhận tiền vừa là kênh cho vay bởi hình thức chuyển khoản. Đồng thời làm điều kiện cũng như tiền đề đối với hệ thống ngân hàng thương mại với khả năng tạo tiền của ngân hàng thương mại. Tức là hệ thống của ngân hàng sẽ có thể mở rộng tiền ghi sổ của những khoản tiền gửi nhận được bởi khách hàng là các doanh nghiệp hay cá nhân, những tổ chức kinh tế khác nhau hiện nay. Với số tiền gửi được nhận vào ban đầu, dựa vào hình thức cho vay bởi chuyển khoản cùng với kênh thanh toán không có sử dụng tiền mặt sẽ mở rộng khoản tiền gửi này, từ đó tạo nên những bút tệ cho quá trình lưu thông.
Công thức tạo tiền của ngân hàng thương mại
Quá trình để có thể tạo nên tiền sẽ bị phụ thuộc vào hệ số nhân mà tiền gửi được mở rộng (gọi là n). Hệ số nhân tiền gửi mở rộng này cũng sẽ bị phụ thuộc vào tỷ lệ dự trữ bắt buộc. Tức là nếu như tỷ lệ trên càng thấp thì khả năng tạo tiền của ngân hàng thương mại sẽ càng cao. Ngược lại, tỷ lệ trên mà càng cao thì chức năng tạo tiền sẽ lại giảm xuống.
Hệ số nhân tiền gửi mở rộng sẽ được tính toán theo công thức n = 1/rr. Trong đó, tổng số tiền gửi mở rộng cùng với số bút tệ đã được tạo ra là: D = M + n. Lúc này:
- n chính là hệ số nhân tiền gửi mở rộng
- rr chính là tỷ lệ dự trữ bắt buộc
- D sẽ là tổng số tiền gửi mở rộng
- M chính là số tiền gửi ban đầu
Những thông số này phản ánh chức năng tạo tiền cao nhất của một hệ thống ngân hàng thương mại (hay còn được hiểu là tạo tiền trên lý thuyết). Những điều kiện để ngân hàng thương mại có thể thỏa mãn tạo tiền đó là:
- Phải thực hiện cho vay đối với toàn bộ bởi hình thức chuyển khoản, tức là không thực hiện cho vay theo hình thức tiền mặt.
- Phải thực hiện cho vay theo mọi số dư dự trữ, tức là không có thừa dự trữ
- Phải tiến hành cho vay đối với nhiều thế hệ của ngân hàng
Về cơ bản thì đối với một ngân hàng thương mại tạo tiền nhưng không thể nào tạo tối đa được.
Vừa rồi là một số kiến thức chúng tôi tổng hợp về tạo tiền cũng như chức năng tạo tiền của ngân hàng thương mại. Mong rằng những bạn đọc đang quan tâm đến lĩnh vực này sau khi nghiên cứu bài viết trên sẽ có thể áp dụng chúng trong quá trình sử dụng một cách hiệu quả nhất. Chúc bạn đọc thành công!
