Tỷ giá hối đoái là yếu tố ảnh hưởng rất lớn đến với nền kinh tế của một quốc gia. Chúng ta cùng đến với bài viết dưới đây để hiểu hơn về tỷ giá hối đoái là gì? Cách xác định, sự tác động và vai trò của tỷ giá.
1. Khái niệm tỷ giá hối đoái?
Khái niệm
Tỷ giá hối đoái (Tỷ giá trao đổi ngoại tệ, tỷ giá forex hay tỷ giá) là tỷ lệ trao đổi tiền tệ của 2 quốc gia khác nhau. Hay nói cách khác là tỷ giá mà tại đó đồng tiền của quốc gia này có thể hoán đổi ngang bằng với đồng tiền của quốc gia khác.
Ví dụ: Tỷ giá giữa USD/VND = 22.765 tức giá 1 Đô La Mỹ sẽ đổi thành 22.765 VND hay 22.765VND sẽ đổi được 1 USD. Dựa theo ví dụ này thì đồng USD đứng trước gọi là đồng yết giá và VND là đồng định giá.
Theo luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam vào năm 1997 thì tỷ giá là tỷ lệ giá trị của đồng Việt Nam so với giá trị đồng nước ngoài. Tỷ giá này sẽ thay đổi liên tục dựa trên quy luật cung cầu ngoại tệ, chứ không phải cố định. Và sẽ được điều biết bởi Nhà nước, do Ngân hàng nhà nước xác định và thông báo, tỷ giá sẽ được cập nhật thường xuyên trên các trang Web.
Phân loại tỷ giá
Dựa vào kỳ hạn thanh toán
Tỷ giá kỳ hạn: Tỷ giá này sẽ được ấn định thông qua thỏa thuận hôm nay – ngày chính thức ký hợp đồng, nhưng hàng hóa và thanh toán sẽ ở một ngày được ấn định ở trong tương lai.
Tỷ giá giao ngay: Là tỷ giá được ấn định ở thời điểm giao dịch và phải thanh toán ngay hoặc trong vòng 2 ngày kể từ ngày ký kết.
Dựa vào phương thức chuyển ngoại hối
Tỷ giá thư hối: Là tỷ giá mà ngân hàng dùng thư để chuyển ngoại hối và thường thấp hơn tỷ giá điện hối
Tỷ giá điện hối: tỷ giá này được niêm yết ở ngân hàng và chuyển ngoại hối bằng điện, tỷ giá này được sử dụng làm cơ sở xác định các tỷ giá khác.
Dựa vào thời điểm giao dịch
Tỷ giá mua vào: Tỷ giá mua vào ngoại hối của ngân hàng.
Tỷ giá bán ra: Tỷ giá bán ra ngoại hối của ngân hàng.
Dựa vào giá trị tỷ giá
Tỷ giá danh nghĩa: là tỷ giá giao dịch hằng ngày, không xét đến lạm phát hay các yếu tố khác
Tỷ giá hối đoái thực: Tỷ giá này có tính đến yếu tố lạm phát và sức mua, tỷ giá này phản ánh một cách chân thật hơn tỷ giá danh nghĩa, tỷ giá này cho thấy mức độ cạnh tranh giữa các quốc gia.
Dựa vào đối tượng
Tỷ giá chính thức: Tỷ giá này sẽ do Ngân hàng trung ương của mỗi quốc gia quyết định. Dựa vào tỷ giá này các tổ chức tín dụng, ngân hàng thương mại sẽ xác định tỷ giá mua – bán ngoại tệ.
Tỷ giá thị trường: tỷ giá này sẽ dựa trên cung cầu về ngoại tệ của thị trường.
Tỷ giá song phương và hiệu dụng
Tỷ giá song phương: Biểu thị giá trị của đồng tiền này so với các đồng tiền khác không nhắc đến yếu tố lạm phát. Nếu lớn hơn 1 thì đồng tiền quốc gia đó bị mất giá so với các nước khác, nếu nhỏ hơn 1 thì có giá hơn đồng tiền nước khác.
Tỷ giá hiệu dụng (tỷ giá danh nghĩa đa phương) chỉ số này được xác định bằng cách tính chỉ số trung bình của giá trị một đồng tiền so với giá trị của những đồng tiền khác.
2. Công thức tính tỷ giá
Tỷ giá giữa 2 đồng định giá
Tỷ giá mua = Tỷ giá bán của ngân hàngTỷ giá mua của ngân hàng
Và đảo ngược lại nếu xác định tỷ giá bán của khách hàng, ta có công thức tổng quát sau:
Yết giá/ Định giá = Yết giá/USDĐịnh giá/ USD
Tỷ giá giữa 2 đồng yết giá
Tỷ giá mua sẽ bằng tỷ giá bán của ngân hàng chia cho chia cho tỷ giá mua của ngân hàng chia cho tỷ giá bán của ngân hàng
Yết giá/ Định giá = USD/định giáUSD/yết giá
Tỷ giá giữa 2 đồng yết giá và định giá
Ta sẽ lấy tỷ giá của đồng tiền tiền yết giá nhân với tỷ giá của đồng tiền tỷ giá của đồng tiền định giá
Yết giá/ Định giá = Yết giá/USDUSD/định giá
3. Những chế độ tỷ giá hối đoái hiện nay
Hiện nay, có 3 chế độ tỷ giá đang được sử dụng:
Tỷ giá cố định
Tỷ giá hối đoái cố định (neo tỷ giá) là khi giá trị của đồng tiền đó được được gắn cố định với một đồng tiền khác hay thước đo khác như vàng, kim cương, đồng, ….
Sự biến động của tỷ giá sẽ phụ thuộc vào đồng tiền được neo theo.Khi những đồng tiền, thước đo đó thay đổi giá trị lên xuống thì đồng tiền đấy (đồng tiền cố định) cũng sẽ biến đổi theo.
Tỷ giá thả nổi hoàn toàn
Tỷ giá thả nổi (tỷ giá linh hoạt), giá trị của đồng tiền (đồng tiền thả nổi) sẽ thay đổi một cách linh hoạt trên thị trường ngoại hối và không có sự ràng buộc và bất cứ đồng tiền nào. Tỷ giá thả nổi sẽ phản ứng rất nhanh với sự thay đổi của thị trường ngoại hối, điều này giúp làm dịu các cú sốc, chu kỳ kinh doanh của nước ngoài.
Tỷ giá thả nổi có điều tiết
Là sự kết hợp giữa tỷ giá cố định và thả nổi. Điều này giúp hạn chế hạn chế sự thay đổi quá đột ngột của thị trường. Tỷ giá này sẽ chịu sự can thiệp một phần của chính phủ hạn chế sự bất ổn, nhằm điều tiết tỷ giá về về mức hợp lý.
4. Những yếu tố tác động đến tỷ giá hối đoái
Lạm phát
Yếu tố đầu tiên không thể không nhắc đến đó là lạm phát. Lạm phát ảnh hưởng rất nhiều đến nền kinh tế của một quốc gia, tác động đến cung cầu của ngoại hối hay tác động đến tỷ giá hối đoái.
Khi tỷ lệ lạm phát của một quốc gia tăng → hàng hóa nội mắc hơn hàng nhập khẩu → nhu cầu hàng hóa ngoại gia tăng → tăng cầu ngoại tệ. Ở nước ngoài sẽ hạn chế nhập khẩu vì giá cao hơn → cung ngoại tệ giảm.
Cung ngoại tệ giảm, cầu ngoại tệ tăng → tỷ giá đồng ngoại/ nội tệ tăng.
Lãi suất
Lãi suất ảnh hưởng đến việc đầu tư chứng khoán, vì thế ảnh hưởng trực tiếp đến tỷ giá.
Ví dụ: Lãi suất của Việt Nam < lãi suất Mỹ → Các nhà đầu tư sẽ đổ dồn đầu tư, gửi tiết kiệm vào Mỹ vì sẽ thu được lãi cao hơn → Cầu ngoại tệ sẽ vượt cung → đồng nội tệ bị mất giá → tỷ giá đồng ngoại/ nội tệ tăng.
Yếu tố thương mại
Tăng trưởng kinh tế: Sản phẩm xuất khẩu tăng giá nhanh chóng hơn sản phẩm nhập khẩu → tăng cường trao đổi thương mại → nội tệ tăng, tỷ giá giảm.
Cán cân thanh toán: Cán cân thanh toán quốc tế cao → ngoại tệ tăng, nội tệ giảm → tỷ giá tăng.
Thu nhập
Thu nhập của một quốc gia tăng → tăng sự ưa chuộng cho hàng nhập khẩu → cầu ngoại tệ tăng → tỷ giá tăng
Thu nhập cá nhân tăng → nhu cầu mua sắm gia tăng → tăng cầu trong nước → tăng lạm phát → tăng tỷ giá.
5. Vai trò của tỷ giá hối đoái
So sánh sức mua: Tỷ giá là nhân tố cho ta thấy được sức mua giữa các quốc gia, từ tỷ giá ta có thể dễ dàng so sánh, đánh giá, tính toán được tình hình giá cả, giá trị, năng suất lao động giữa nội địa và ngoại địa. Nhờ đó, có thể xác định được chiến lược hợp tác quốc tế, chính sách đối ngoại, liên doanh, giao dịch ngoại thương với nước ngoài một cách hiệu quả.
Tác động đến xuất nhập khẩu của một quốc gia: Nội tệ mất giá, tỷ giá tăng → hàng hóa xuất khẩu sẽ rẻ hơn → tăng khả năng cạnh tranh cho hàng hóa đó → Thu về nhiều ngoại tệ hơn → cải thiện cán cân thương mại và thanh toán quốc tế.
Tác động đến lạm phát và tăng trưởng kinh tế: Nội tệ mất giá, tỷ giá tăng → hàng nhập khẩu mắc hơn nội địa → tăng cường mua hàng hóa nội → dễ gây lạm phát nhưng sản xuất được mở rộng, tăng trưởng kinh tế.
Với một số kiến thức về tỷ giá qua bài viết này, mong rằng bạn sẽ biết được tỷ giá hối đoái là gì? Cùng với những thông tin liên quan đến tỷ giá sẽ giúp đưa ra những chiến lược kinh tế, giải pháp cải thiện.
Tổng hợp: toptradingforex.com
