CPI là một trong những chỉ tiêu đánh giá quan trọng thường được thống kê lại trong mỗi giai đoạn kinh tế của một quốc gia. CPI hay còn gọi là chỉ số giá tiêu dùng, đây là một thông tin mang ý nghĩa quan trọng đối với tình hình kinh tế chung của một quốc gia. Trong nội dung này hãy cùng tìm hiểu cách tính CPI theo quý, năm và khái niệm cũng như hạn chế của chỉ số đánh giá tiêu dùng này.
Chỉ số CPI là gì?
Consumer Price Index hay CPI chính là chỉ số giá tiêu dùng của nền kinh tế. Đây là một trong những chỉ số được đánh giá dựa trên một tỷ lệ phần trăm, nó phản ánh được mức độ thay đổi của của chỉ số giá tiêu dùng hàng hóa trên thị trường kinh tế dựa trên một tỷ lệ phần trăm theo thời gian.
Những thay đổi được thể hiện qua CPI thường sẽ được sử dụng nhằm để đánh giá các biến động đối với chi phí sinh hoạt của một khu vực. CPI của một quốc gia sẽ phản ánh lên được giá cả hàng hóa, dịch vụ của một hộ gia đình phải chi tiêu. Điều này sẽ bao gồm cả những lĩnh vực như giải trí, phương tiện di chuyển, quần áo, thực phẩm…
CPI có sự thay đổi trong một khoản thời gian dài sẽ được gọi là sự lạm phát dựa trên chỉ số giá tiêu dùng hay còn gọi là lạm phát bán lẻ. Nhìn chung, CPI là một trong những công cụ thể hiện được sự lạm phát dưới góc nhìn vĩ mô của kinh tế. Đây chính là một trong những công cụ của chính phủ nhằm để xác định xem thị trường có sự bình ổn giá hay không.
Cách tính CPI theo quý, năm
Cách tính CPI theo quý, năm nhìn chung cũng không quá phức tạp, nó sẽ bao gồm những bước cụ thể như:
Bước 1: Đầu tiên cần phải xác định các loại hàng hóa đặc thù để tính CPI. Những loại hàng hóa này sẽ được xác định thông qua các số liệu thống kê dịch vụ, hàng hóa trên thị trường mà một người dùng cơ bản sẽ mua.
Bước 2: Xác định giá cả của những loại sản phẩm đó tại mỗi thời điểm khác nhau của nền kinh tế.
Bước 3: Tính toàn bộ chi phí của giỏ hàng nói trên dựa vào giá cả của hàng hóa và số lượng của sản phẩm và cộng lại với nhau.
Bước 4: Cách tính CPI theo quý, năm sẽ được thực hiện theo công thức như dưới đây:
Trong đó:
t: Chính là thời kỳ của quá trình tính CPI
Năm cơ sở sẽ là mốc thời gian được xác định bất kỳ, chu kỳ tính CPI có thể là vài quý hoặc vài năm.
Những nội dung CPI chưa thể hiện được
CPI thông nói lên được độ lệch
Bởi vì cách tính CPI theo quý, năm sử dụng những loại hàng hóa cố định chung. Trong trường hợp toàn bộ những loại mặt hàng đều có giá trị tăng lên thì người dân sẽ không có xu hướng tiêu dùng những mặt hàng này.
CPI chưa phản ánh được sự thay đổi của hàng hóa
Một nội dung khác cũng được thể hiện trong quá trình tính CPI đó là sự phản ánh vẫn còn thiếu sót rất nhiều. Cụ thể là những loại mặt hàng vừa xuất hiện trên thị trường. Chính vì CPI sử dụng một loại hàng hóa cố định nên khi vào những trường hợp xuất hiện các loại hàng hóa mới thì người dùng sẽ có phát sinh những nhu cầu giao dịch các loại hàng hóa khác nhiều hơn.
CPI chưa chỉ ra được sự xuất hiện của hàng hóa mới
Trong cách tính CPI theo quý, năm thì người thực hiện sẽ tiến hành cổ định một giỏ hàng đặc thù. Chính vì vậy khi hàng hóa trên thị trường xuất hiện thêm, đơn vị tiền tệ sẽ có một khả năng giao dịch đa dạng hơn. CPI lúc này chưa thể đánh giá được sức mua của tiền một cách đúng đắn, hay có thể đánh giá chính xác tình trạng của đồng tiền so với thực tế. Đây là một thiếu sót lớn khi tính chỉ số CPI cho đánh giá sức tiêu dùng.
