Pha loãng cổ phiếu xảy ra phổ biến trên thị trường chứng khoán. Vậy pha loãng cổ phiếu là gì? Nguyên nhân từ đâu và ảnh hưởng như thế nào đối với cổ đông và doanh nghiệp? Đừng bỏ qua bài viết này nếu bạn muốn tìm hiểu chi tiết về tình trạng cổ phiếu bị pha loãng, chắc chắn sẽ rất hữu ích.
Pha loãng cổ phiếu là gì?
Pha loãng cổ phiếu là việc giảm tỷ lệ sở hữu cổ phiếu của cổ đông khi doanh nghiệp đó phát hành ra cổ phiếu mới. Hay nói cách khác, cổ phiếu bị pha loãng khi doanh nghiệp phát hành thứ cấp thêm cổ phiếu phổ thông khác theo quy định của pháp luật.
Mặc dù vậy, nhưng không phải lúc nào phát hành cổ phiếu mới cũng làm cho cổ đông bị giảm tỷ lệ sở hữu. Bởi vì, có những công ty hoặc doanh nghiệp thực hiện theo hình thức chi trả cổ phiếu cổ tức cho cổ đông. Mặt khác, cũng có nhiều công ty chia tách nhiều cổ phiếu.
Điều này làm cho cổ đông sở hữu cổ phiếu theo tỷ lệ sở hữu thay vì chia đều cổ phiếu. Lúc đó, nếu cổ phiếu bị pha loãng sẽ làm giảm lợi nhuận của mỗi cổ phần mà không ảnh hưởng hay thay đổi gì đến tỷ lệ nắm giữ cổ phiếu của cổ đông.
Tuy nhiên, việc đầu tư cổ phiếu bị pha loãng không chỉ ảnh hưởng đến tỷ lệ nắm giữ cổ phiếu của các cổ đông. Mà còn tác động không nhỏ đến lợi ích của cổ đông tại công ty đó như: Quyền biểu quyết, phần trăm cổ tức hay quyền được thanh toán giá trị hoàn lại nếu công ty đó phá sản.
Nguyên nhân gây Pha loãng cổ phiếu
Có rất nhiều nguyên nhân làm cổ phiếu bị pha loãng. Một trong những nguyên nhân chính đó là các công ty, doanh nghiệp muốn tăng vốn, giảm thị giá hay chống thâu tóm và cấn trừ công nợ,…
Trong những năm gần đây, thị trường chứng khoán tăng nhanh. Chính vì thế mà các công ty Doanh nghiệp liền nắm bắt cơ hội để phát hành thêm nhiều cổ phiếu nhằm tăng nguồn vốn đầu tư từ những cổ đông mới. Giúp đưa công ty ngày càng phát triển.
Các hình thức Pha loãng cổ phiếu
Hiện nay, Pha loãng cổ phiếu có các hình thức sau:
- Chào bán cổ phiếu
- Phát hành cổ phiếu theo chương trình lựa chọn người lao động.
- Trái phiếu chuyển đổi được chuyển sang cổ phiếu
- Phát hành cổ phiếu với mục đích sáp nhập
Để hiểu hơn về các hình thức cổ phiếu bị pha loãng mời bạn đọc cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết dưới đây.
Chào bán cổ phiếu
Chào bán cổ phiếu hay phát hành cổ phiếu có nghĩa là doanh nghiệp đó phát hành thêm cổ phiếu và bán đi cho các nhà đầu tư khác. Trong đó, chào bán cổ phiếu cũng được chi ra 3 hình thức chính gồm: Chào bán riêng lẻ, công chúng và cho các cổ đông hiện hữu.
- Chào bán riêng lẻ: Đây là một hình thức chào bán cổ phiếu của doanh nghiệp cho các nhà đầu tư đã được xác định từ trước. Trong đó, không quá 100 nhà đầu tư hoặc có thể là đối tác, cổ đông chiến lược của công ty.
- Chào bán cổ phiếu ra công chúng: Nếu như bán cổ phiếu riêng lẻ đã được xác định danh sách người mua từ trước thì bán ra công chúng hoàn toàn ngược lại. Thường số lượng bán ra công chúng nhiều và không xác định. Vì thế, nên thường gặp tình trạng Pha loãng cổ phiếu. Tuy nhiên, hình thức này được nhiều công ty áp dụng bởi nó mang lại lợi thế cao trong việc huy động nguồn vốn lớn.
- Chào bán cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu: Cổ đông hiện hữu có nghĩa là tất cả cổ đông có trong công ty. Khi công ty chào bán thì mỗi cổ đông sẽ được phép mua số cổ phiếu bằng với tỷ lệ cổ phiếu sở hữu hiện tại. Lúc này sẽ có hai trường hợp xảy ra. Nếu 100% số cổ đông đều tiến hành mua cổ phiếu công ty phát hành thì tỷ lệ sở hữu không thay đổi, đồng thời cổ phiếu không bị pha loãng. Ngược lại, nếu cổ đông không mua thì tỷ lệ sở hữu giảm đồng nghĩa với việc chịu Pha loãng cổ phiếu.
Phát hành cổ phiếu theo chương trình lựa chọn người lao động
Phát hành cổ phiếu theo lựa chọn người lao động hay còn gọi là ESOP. Đây là một hình thức bán cổ phiếu cho nhân viên của công ty nhằm tạo cơ hội cho nhân viên làm cổ đông. Đồng thời, mục đích chính là giữ chân những nhân viên hay ban lãnh đạo công ty giỏi. Ngoài ra, những nhân viên chịu sự quản lý của ban lãnh đạo cũng được quyền mua cổ phiếu.
Việc phát hành ESOP làm tăng thêm quyền hạn cho ban lãnh đạo công ty nhưng lại làm giảm quyền sở hữu cổ phiếu của cổ đông ngoài công ty. Điều này dễ làm các cổ phiếu bị pha loãng.
Trái phiếu chuyển đổi được chuyển sang cổ phiếu
Lúc này, doanh nghiệp phải phát hành thêm cổ phiếu để chuyển đối sang trái phiếu hay thương phiếu. Sau đó, doanh nghiệp sẽ giảm được nợ từ trái phiếu và lượng cổ phiếu sở hữu được tăng lên.
Hình thức Pha loãng cổ phiếu này làm ảnh hưởng đến tỷ lệ sở hữu và cơ cấu cổ đông cũng bị thay đổi theo. Tuy nhiên, doanh nghiệp sẽ không bị ảnh hưởng đến lợi nhuận nên có thể bù đắp cho số lượng cổ phiếu tăng lên bởi việc chuyển đổi.
Phát hành cổ phiếu cho mục đích sáp nhập hoặc mua công ty khác
Một doanh nghiệp lớn có thể phát hành hay cung cấp cổ phiếu cho các cổ đông của doanh nghiệp nhỏ hơn mà họ muốn sáp nhập. Mặt khác, các doanh nghiệp nhỏ hơn đó cũng cung cấp cổ phiếu cho các cá nhân của công ty lớn. Hình thức này được gọi là hoán đổi cổ phiếu mà tỷ lệ đã được hai bên chấp thuận.
Khi sáp nhập, doanh nghiệp lớn hơn sẽ phải chịu rủi ro từ Pha loãng cổ phiếu. Nhưng việc pha loãng này lại không ảnh hưởng nhiều đến doanh nghiệp đó. Mà thậm chí còn mang lại những lợi nhuận tích cực. Bởi vì, mục đích chính của việc sáp nhập để giảm các chi phí sản xuất hay các đối thủ cạnh tranh. Đồng thời, làm tăng thị phần một cách đáng kể.
Ảnh hưởng của việc Pha loãng cổ phiếu đối với doanh nghiệp
Như chúng tôi đã phân tích ở trên, cổ phiếu bị pha loãng làm ảnh hưởng đến tỷ lệ sở hữu của các cổ đông. Từ đó, kéo theo các quyền biểu quyết hay lợi ích nhận được từ doanh nghiệp cũng bị giảm. Ngoài ra, còn làm doanh nghiệp bị ảnh hưởng đến một số vấn đề sau:
- Cơ cấu cổ đông bị thay đổi: Cổ phiếu bị pha loãng có nguy cơ làm cho các cổ đông sáng lập doanh nghiệp bị mất quyền kiểm soát.
- Thay đổi cơ cấu vốn và làm tăng vốn chủ sở hữu lên một cách đáng kể. Điều này chỉ xảy ra trong hình thức chuyển đổi cổ phiếu sang trái phiếu.
- Ảnh hưởng đến các chỉ số tài chính quan trọng của doanh nghiệp gồm: EPS, ROE hay tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu,…
- Khi phần vốn tăng sẽ tạo ra áp lực không nhỏ đến ban lãnh đạo doanh nghiệp. Họ phải tìm cách để tạo ra lợi nhuận tương ứng nhằm bù đắp cho phần vốn đó.
Tuy cổ phiếu bị pha loãng gây ảnh hưởng đến cổ đông và doanh nghiệp. Thế nhưng, cũng có những sự kiện pha loãng trong dài hạn sẽ góp phần tạo nên những mặt tiêu cực cho doanh nghiệp đó. Một trong những lợi nhuận có thể kể đến đó là thương vụ M&A, chào bán cổ phiếu để huy động vốn cho các dự án kinh doanh lớn,…
Lợi ích đạt được từ việc này làm cho quy mô doanh nghiệp được mở rộng. Đồng thời, tăng hiệu quả sản xuất giúp thu về nhiều lợi nhuận cho công ty. Đặc biệt, việc phát hành ESOP như đã nói ở trên cũng giúp khích lệ nhân viên làm việc góp phần xây dựng và phát triển công ty vững mạnh hơn.
Chắc hẳn, qua bài viết trên bạn đã biết Pha loãng cổ phiếu là gì và nguyên nhân, hậu quả của cổ phiếu bị pha loãng. Hy vọng rằng, những chia sẻ đó sẽ giúp bạn nhìn nhận chính xác hơn về tình trạng cổ phiếu pha loãng để đầu tư hiệu quả.
