Thị trường trái phiếu là gì? Có thể thấy đây là một thị trường đầu tư ít rủi ro hơn so với hầu hết các kênh đầu tư tài chính khác hiện nay. Cụ thể cách thức hoạt động của trái phiếu như thế nào? Mời các bạn cùng tham khảo qua bài viết dưới đây.
Thị trường trái phiếu là gì?
Thị trường trái phiếu là nơi cho phép các nhà đầu tư, các tổ chức phát hành, hoặc trung tâm môi giới chứng khoán được phép hoạt động mua bán, trao đổi trái phiếu. Trong quá trình hoạt động, nhằm huy động nguồn vốn các tổ chức sẽ phát hành một công cụ nợ, hay còn gọi là trái phiếu.
Hiểu một cách cụ thể hơn, trong thị trường trái phiếu, trái chủ chính là người nắm giữ trái phiếu đã mua, đồng thời sẽ nhận về toàn bộ số vốn ban đầu đã góp vào trong thời hạn nhất định gọi là đáo hạn. Bên cạnh đó tùy theo xu hướng phát triển thị trường mà thu về lợi nhuận nhất định, và bên phát hành có trách nhiệm chi trả khoản lãi suất đó.
Các nhà đầu tư hoàn toàn có thể lựa chọn cho mình các danh mục đầu tư phù hợp với nhu cầu và chiến lược cá nhân, từ đó sở hữu cho mình trái phiếu phù hợp. Có thể thấy tùy vào những đặc điểm riêng cùng chức năng của nó mà thị trường đầu tư trái phiếu trở nên đa dạng. Đồng thời chúng cũng được phân chia thành nhiều loại khác nhau.
Đặc điểm của trái phiếu trong thị trường chứng khoán
- Kỳ hạn của trái phiếu
Hiện nay đối với mỗi trái phiếu đều có kỳ hạn nhất định, có thể là 3 tháng, 6 tháng hoặc 1-5 năm và nhiều năm hơn nữa. Tùy vào các nhà phát hành quy định cho trái phiếu đó mà chúng ta có thể quyết định sở hữu trái phiếu ngắn hạn, trung hạn hay dài hạn. Đầu tư càng lâu thì số tiền lãi tích lũy càng nhiều. Các nhà phát hành sẽ có nhiệm vụ chi trả lại vốn đồng thời là lãi suất xác định cho các nhà đầu tư đã mua trái phiếu đó vào thời điểm đáo hạn.
- Mệnh giá niêm yết trái phiếu
Đối với trái phiếu mệnh giá niêm yết quy định khi phát hành tại thị trường Việt Nam là 100.000 VNĐ và bội số của 100.000 VNĐ. Tùy thuộc vào sự thay đổi của thị trường từ đó có sự ảnh hưởng chung đến mức giá cả và tỷ lệ nghịch với lãi suất của trái phiếu. Mỗi trái phiếu phát hành được quy định cụ thể về lãi suất, vì vậy các trái chủ sẽ hưởng lãi suất cố định dựa trên phần trăm lãi suất đó.
- Ưu tiên thanh toán tài sản cho trái chủ
Trong trường hợp công ty phát hành trái phiếu phá sản thì các trái chủ sẽ được thanh toán tài sản thanh lý trước hết. Điều này cũng đồng thời không cho phép bất kỳ sự biểu quyết hay có sự tác động nào khác liên quan đến những quyết định của tổ chức đó đến từ trái chủ.
Phân loại các loại trái phiếu cơ bản
Hiện nay trên thị trường cung cấp rất đa dạng các loại trái phiếu khác nhau tùy vào từng đặc điểm riêng biệt của chúng, cụ thể:
- Tùy thuộc vào người hoặc tổ chức phát hành trái phiếu: Bao gồm các loại trái phiếu như trái phiếu của doanh nghiệp, trái phiếu thuộc sở hữu của chính chủ, trái phiếu thuộc các công ty, tổ chức tài chính, hoặc thậm chí là trái phiếu của các ngân hàng.
- Tùy thuộc vào hình thức của loại trái phiếu: Điều này nghĩa là trái phiếu được phép chuyển đổi theo nhu cầu trái chủ. Người sở hữu trái phiếu đồng thời có quyền chuyển đổi trái phiếu sang cổ phiếu hoặc cũng có thể mua lại chúng.
- Tùy thuộc vào mức lợi tức của trái phiếu: Bao gồm các loại trái phiếu như trái phiếu có lãi suất thả nổi, lãi suất bằng không hoặc cơ bản nhất là trái phiếu có lãi suất cố định theo tháng.
- Tùy thuộc vào sự thanh toán được đảm bảo: Bao gồm hai loại chính là trái phiếu có sự đảm bảo và trái phiếu không có sự đảm bảo.
Có thể thấy thị trường trái phiếu rất đa dạng các loại khác nhau. Để có thể khai thác triệt để lợi nhuận cũng như tiềm năng của loại trái phiếu đó, đòi hỏi các nhà đầu tư cần phân loại cũng như nắm rõ hơn về tính chất thiết yếu quan trọng.
Sự khác biệt giữa trái phiếu và cổ phiếu
Trái phiếu là một hình thức tín dụng, có thể hiểu cách thức hoạt động cơ bản là người phát hành ra trái phiếu sẽ phải chịu trách nhiệm hoàn trả tiền gốc cùng với lãi suất được quy định trên trái phiếu đó đúng kỳ hạn đến trái chủ. Bởi vì tính chất này mà trái phiếu mang tính ổn định và ít rủi ro hơn.
Ngược lại cổ phiếu lại không hoạt động như vậy, cổ phiếu không có quy định về việc các cổ đông sẽ được hoàn trả lại vốn gốc ban đầu, cũng như không quy định lãi suất nhất định cho từng loại cổ phiếu được phát hành. Điều này nghĩa là tùy vào sự biến đổi thị trường mà từ đó cổ phiếu cũng tăng hoặc giảm theo. Hoặc có thể lãi suất rất cao hoặc có thể thua lỗ lớn đây cũng chính là đặc điểm của cổ phiếu.
Dù vậy cả hai thị trường trái phiếu và cổ phiếu đều có tính thanh khoản cao, đồng thời sự hoạt động sôi nổi cũng là một trong những điểm cộng của hai thị trường này trong chứng khoán. Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng thị trường cổ phiếu có thể thay đổi khả năng sinh lời khá là cao và đầy tiềm tăng trưởng.
Thị trường trái phiếu tại Việt Nam những năm gần đây
Trong những năm gần đây thị trường trái phiếu tại Việt Nam đã có những thay đổi lớn, đồng thời phát triển mạnh mẽ hơn. Trong một bài báo cáo của Hiệp hội Trái Phiếu Việt Nam có ghi nhận vào tháng 5/2021 đã có gần 46 đợt phát hành trái phiếu đến từ nhiều doanh nghiệp riêng lẻ trên thị trường. Bên cạnh đó mức giá trị phát hành đã lên đến con số 28.140 tỷ đồng.
Trái phiếu là một kênh đầu tư khá đa dạng và có tính thanh khoản cao, chính vì vậy các nhà đầu tư muốn thu về lãi suất cao nên có sự phân bổ đầu tư đa dạng. So với tính rủi ro và đầy biến động của cổ phiếu thì trái phiếu ổn định và đáng để chúng ta tham gia đầu tư. Ngày nay việc đầu tư trái phiếu hoàn toàn dễ dàng hơn vì thị trường cung cấp rất đa dạng với nhiều ưu đãi cho các trái chủ.
Có nên tham gia đầu tư thị trường trái phiếu không?
Nếu bạn là một người mới tham gia vào nghiên cứu đầu tư chứng khoán thì trái phiếu là một kênh bạn không thể bỏ qua. Bởi so với cổ phiếu nhạy cảm thì trái phiếu ổn định và giúp bạn an toàn nhất định với nguồn vốn khi mới bắt đầu tham gia thị trường chứng khoán. Đối với việc lựa chọn cổ phiếu, bạn cần nghiên cứu kỹ hơn về sản phẩm cũng như tài chính doanh nghiệp đó.
Dù vậy các nhà đầu tư lâu dài vẫn nên có những danh mục đầu tư chứng khoán, vì nó sẽ giúp bạn phân tán rủi ro, đồng thời có nguồn lãi suất ổn định hơn. Thị trường trái phiếu là kênh bạn có thể tin tưởng để mang lại nguồn lãi lâu dài mà không cần bạn bỏ quá nhiều thời gian để nghiên cứu về các doanh nghiệp phát hành.
Hy vọng thông qua bài viết trên bạn đã có thể hiểu được cơ bản về thị trường trái phiếu là gì. Hiện nay có hai cách để bạn đầu tư vào trái phiếu chính là giữ đến ngày đáo hạn và nhận lãi suất, hoặc bán ra với giá cao hơn khi thị trường tăng trưởng. Dù cách nào đi chăng nữa thì việc đầu tư là cả quá trình bạn cần học hỏi và nghiên cứu nhiều hơn nữa. Chúc bạn thành công.
